Nişanda Neler Yapılır? Nişan Hazırlıkları

Nişan Nasıl Yapılır? Evde Nişan Hazırlıkları olarak ne yapılır. Söz ve Nişan Hazırları hakkında her şey. Nişanlık dönemi ve kız erkek ailelerin yapması gerekenler

Evlenme geleneklerimiz arasında yer alan nişan evlenme olayının resmen açıklanması ve duyurulması anlamına gelmektedir. Oğlan tarafının uygun bir zamanda kız tarafınca davet edilmesi sonucunda, her iki aile kız evinde bir araya gelir. Bu arada her iki ailenin sözünü kıramayacağı ve saygı göstereceği bir kişi de bu toplantıda hazır bulunur. Kız isteme ve hatta söz kesme işlemleri bittiği için sıra artık nişan yapmaya gelmiştir. Ancak nişanlanacak genç kızın ve delikanlının nişan töreninin uygulanması sırasında, büyüklerine itaat etmesi ve herhangi bir şekilde itirazda bulunmaması gerekir. Zaten söz sahibi kişiler onların evi ve düzeni hakkında kararlara varacaklardır.

Kız evinde yapılan bu toplantıda hal hatır sorulup, kahveler içildikten sonra sohbet edilirken genç kızın bu odaya girmesi hoş karşılanmaz. O daha ziyade kendi yaşıtlarıyla başka bir odada oturur ve arkadaşlarıyla konuşup eğlenir. Bu arada her iki ailede söz sahibi olanlar alınacak hediyeler üzerinde görüşmelere geçerler. Kız tarafının daima değeri bir hayli yüksek taleplerine oğlan tarafı münasip bir dille itiraz eder, taleplerin daha makul bir düzeye getirilmesini ister. Anlaşma o sırada sağlanamazsa toplantıda hazır bulunan aracı kişi veya kişiler uzlaşmayı sağlarlar. Bunlar daha çok muhtar, öğretmen, imam, bir devlet görevlisi veya yaşlı başlı, gün görmüş kişilerdir. Her iki ailenin arasını bulacak olan bu kişi kız tarafını incitmeden ve kırgınlığa yol açmadan, belirlenecek eşyanın daha az değerli olanlarından seçilmesine veya daha az sayıda takının listeye girmesine çalışır. Bu uzlaşma sonunda bir liste hazırlanıp imzalanır. Böylece ileride nişandan cayma vuku bulursa, listedeki eşyanın eksiksiz olarak geri verilmesi de garantilenmiş olur.

Oğlan tarafı listedeki istekleri yerine getirmek için faaliyete başlar, hediyeler alınır, eşya hazırlanır. Oğlan evinde bin bir emekle hazırlanan bütün eşya, komşulara ve yakınlara da sergilenip gösterilir. Her şey hazırlandıktan sonra bütün eşya özel bir alayla kız evine nişanlanma belirtisi ve kanıtı olarak gönderilir. Gelen eşya kız evinde de ayrıca sergilenir. Oğlan tarafının akrabaları ve yakınları da ayrıca hediyeler gönderirler.

Kız evine oğlan evi tarafından gönderilen eşya ile hediyelere karşılık olarak, düğünden önce mutlaka kız evinden de oğlan evine hediyeler gönderilir. Damat ve anne babası ile kardeşlerine, akrabalarına ve hane yakınlarına gönderilen hediyelerin değerinin daha önce alınan ve kabul edilen hediyelerden daha aşağı olmamasına dikkat edilir. Böylece oğlan evine ve tarafına verilen değer de gösterilmiş olur. Her iki tarafın aile fertleri arasındaki bu eşya ve hediye alış verişi aslında her iki ailenin birbirlerine ısınmasını sağlamak, aralarında bir dostluk köprüsü kurmak ve bütün masrafların sadece bir tarafa yaptırılmasının önüne geçmek gibi olumlu yönleri bulunmaktadır.

Evlenecek gençlerin ihtiyaçlarının neler olduğunu iyi bilen aile büyükleri, öncelikle bu eksikliklerini tamamlayabilmek için çaba harcarlar. Genç kızın ve delikanlının yeni evlerinde herhangi bir eşyanın ucuz veya pahalı olduğuna bakılmaksızın, eksikliğinin olması yeni kurulan ailenin huzurunun kaçmasına yol açacağı için bu tür eşyanın önceden temin edilmesi yeni evlilere de rahat bir nefes aldıracaktır. Nişan akşamı yapılan toplantıda oluşturulan listenin asıl amacı budur.

Nişanlılık döneminde genç kız ile delikanlının sık sık bir arada bulunmasına aileler karşı çıkarlar veya buna engel olmaya çalışırlar. Düğünün yaklaştığı bir sırada, artık resmen açıklanmış olan bu evliliğin gerçekleşmesi için bütün aile fertleri, akrabalar ve komşular çaba harcarlar. Nişanlılık döneminin mümkün olduğu kadar kısa olmasının arzu edilmesi bu yüzdendir. Nişanlılık süresi uzadıkça çıkan bazı dedikodular, yanlış konuşmalar ve yanlış anlaşılmalar, yapılan hatalar sebebiyle nişanın bozulabileceğine inanıldığından genç kız ile delikanlı yalnız bırakılmaz, evliliklerine ciddi ve tutarlı bir biçimde hazırlanmaları istenir.

Nişanlılık, her ne kadar, evlenmenin resmen açıklanması ise de, zaman zaman cayma veya nişanı bozma olayları görülmektedir. Aileler arasındaki tatsızlıklar veya başka sebeplerle nişan bozulduğu taktirde, kusurlu olan taraf aldığı hediyeleri geri vermek zorundadır. Kullanılıp eski duruma gelen hediyelerden ziyade takılan takılar ile kullanılmamış eşyanın iade edilmesi beklenir.

Nişan akşamı belirlenen başlık parasının zamanında verilmemesi, cayma olaylarında kız tarafının ileri sürdüğü sebeplerin başında gelmektedir. Kız tarafının yaptığı ve daha da yapacağı çeşitli masrafların bir karşılığı olarak düşünülen başlığın miktarının yüksek olması, sevgililerin birbirine kavuşması için kaçma veya kaçırılma olaylarının ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bu olayların bir bölümünün kanlı bittiği veya polise ve adliyeye kadar gittiği bilinmektedir. Ancak bazen her iki tarafın gizlice anlaşarak göz yumması sayesinde de kaçırma olayları gerçekleşmektedir. Böylece kız tarafı kötü anılmaktan ve damgalanmaktan uzaklaşmakta, oğlan tarafı da yüksek başlık derdinden kurtulmaktadır. Bir süre sonra ve özellikle ilk torun doğduktan sonra, kız tarafı kızlarını ve damatlarını affettiğini bildirerek, yeni kurulan ailenin daha huzurlu olmasını sağlamaktadır. Böylece her iki aile arasında geleneksel iletişim kurulmakta ve toplum da bu aileleri kınayıp yargılamamakta, yahut küçük düşürecek söz ve davranışlardan kaçınmaktadır.

Toplumda nişanın ve nişanlanmanın bu bakımdan büyük önemi vardır. Düğüne kadar nişanlıların hareketlerinin kısıtlanması bu yüzden dikkatle takip edilir ve her iki tarafa laf getirecek bir davranıştan kaçınılır. Evlenme olayı ancak düğünle gerçekleşeceği ve biteceği için, o güne kadar her hangi bir olumsuzluğun meydana çıkmaması gerekmektedir.

Kaynak: Türk Aile Ansiklopedisi, Nevzat Gözaydın