Ağaçtan Yapılan Eşyalar Ürünler Nelerdir?

Ağaçtan yapılan eşyalar, ürünler nelerdir? Ağaçtan Heykel Yapılmasının Nedenleri

Çeşitli sanat tekniklerinin ağaca ya da tahtaya uygulanmasıyla ortaya çıkan sanat.

Ağaç işçiliği, mobilyacılık, ince marangozluk, sedefçilik, süsleme heykelciliği, vb. çok çeşitli dallara uygulanabilir.

Halk sanatları bütün ülkelerde ağaç ya da tahtadan geniş ölçüde yararlanır. İktisadi bir hammadde olan bu gereç, kırsal kesimlerde hemen her yerde bulunur; üstelik işlenmesi kolaydır. Aşağı yukarı her yörenin kendi özelliklerini taşıyan mobilya biçimleri vardır; bu mobilyalar çoğunlukla zengin oymalarla bezenir; hatta bazen boyanır, öküz boyundurukları, tahta pabuçlar, nalınlar, bastonlar, çoban değnekleri, tahta kap kaçak, çeşitli mutfak eşyaları, XX. yy’ın başlarına kadar birçok ülkede genellikle elde, ağaçtan yontularak yapılmıştır. Dağlık ülkelerde, özellikle İtalya Alpleri’nde, Savoia’da, Güney Almanya’da, Tirol’de ve İskandinavya’da yapılan tahta oyuncaklar ve pipolarsa, gerçek bir sanayinin doğmasına yol açmıştır.

İslav ve İskandinav ülkeleri toplumlarının halk geleneği, çoğunlukla biçimlen ve süslemeleri bakımından, sanat ürünü niteliği taşıyan eşyalar yaratılmasını sağlamıştır. Kırmızı, sarı ve siyah renklerin çok bol olarak kullanılması İslav süslemeciliğinin başlıca özelliğidir. İskandinav ülkelerindeyse ağaçtan yontulmuş yuvarlak küçük kabartmalar (atlar, süslü levhalar) yaygındır.

Türkiye’de ağaç işleme sanatının ürünleri arasında özellikle nakışlı tahta kaşıklar, nalın, baston, çeşitli mutfak eşyaları, ağızlık, oymalı rahle, vb. sayılabilir.

Ağaç Heykeller

Dayanıklı taş heykeller kadar yaygın olmasa da ağaç işçiliği alanında önemli sanat yapıtları gerçekleştirilmiştir. Ama bütün heykel sanatlarının öncelikle ağaç heykelciliği biçiminde geliştiği varsayımı, gerçeğe uygun gibi görünse de, kanıtlanamamıştır. Eski Yunan heykelciliğinde, ağaç gövdesine benzeyen tahtadan insan biçimlerinin yapıldığı bilinmektedir; ne var ki bu heykellerin hiçbiri günümüze kalmamıştır. Buna karşılık, Galya’ya yerleşmiş Keltlerin Tarih öncesi ile Tarih dönemi arasındaki çağda gerçekleştirdikleri heykellerle ilgili kalıntılar bulunmuştur. Daha sonraları’ Hristiyan uygarlığı da, tahtadan dinsel heykeller yapımını desteklemiştir. 

Ağaç İşlemeciliği

Geçmişten günümüze sürüp gelen maddi kültür ürünleri arasında yer alan ağaç işçiliğinin geleneksel sanatlarımız arasında önemi büyüktür. Türkler İslamiyet’ten önce Orta Asya’da ağacı kutsal saymış, bunu sanat yapıtlarında kullanmışlardır. Kurganlarda özellikle Pazırık’ta yapılan araştırmalar sonucu ağaç işi buluntuların yanı sıra at eğeri, koşum takımlarında kullanılan ağaç parçaları bulunmuştur. Zamanın tahribine karşı fazla dayanıklı bir madde olmayan ahşap sanat eserlerinden günümüze pek örnek kalmamıştır.

Anadolu’da Selçuklu döneminde gelişmiş, kendine özgü bir şekil almıştır. Selçuklu, Beylikler dönemi ağaç eserleri daha çok mihrap, cami kapısı, dolap kapakları gibi mimari elemanlar olup gerçekten çok üstün işçilik göstermektedir. Osmanlı dönemi ahşap işçiliğinde sadelik hakim olmuş, çeşitli teknikler daha çok sehpa, kavukluk, yazı takımı, çekmece, sandık, kaşık, taht, rahle, Kuran muhafazası gibi kullanım eşyası, pencere, dolap kapağı, kiriş, konsol, sütun başlığı, tavan, mihrap, minber (vaaz kürsüsü) , sanduka gibi mimari öğelerde uygulanmıştır. Ağaç işçiliğinde en çok ceviz, elma, armut, sedir, abanoz, gül ağacı kullanılmakta, kakma, boyama, kündekari, kabartma – oyma, kafes gibi teknikler uygulanmaktadır.
Baston Asa

Bu teknikler Zonguldak, Bitlis – Ahlat, Gaziantep, Bursa, İstanbul – Beykoz, Ordu illerinde halen devam eden baston yapımcılığı ile günümüze ulaşmıştır. Ülkemizde baston, asa yüzyıllar boyunca kullanılmış, 19. Yüzyılda yaygınlaşmıştır. İşçiliğinin yanı sıra hammaddesine göre değer kazanan bastonların sap kısımları gümüş, altın, kemik, sedef gibi malzemelerden, gövde kısımları gül, kamış vb. ağaçlardan yapılmaktadır.

Müzik Aletleri Yapımı
Müzik aletleri yapımı eskiden beri devam eden bir sanattır. Bu aletler ağaç, bitki, hayvan bağırsakları, kıl, kemik, boynuzlardan yararlanılarak yapılmaktadır. Telli çalgılar, nefesli çalgılar, vurmalı çalgılar gibi gruplandırılmaktadır.

Semercilik

Yük taşımak amacıyla eşek, katır, beygir gibi binek hayvanlarının sırtına yerleştirilen ağaç iskeleti yastığa semer denilmektedir. Ağaç, metal, saz, deri, dokuma gibi malzemelerden hazırlanmaktadır. Semeri bağlamak için kolan, kayış veya kaytan gibi sağlam şeritler kullanılmaktadır.

Kaşıkçılık

Kaşıkçılık, Anadolu’nun bazı yörelerinde günümüzde de sürdürülen el sanatların-dandır. Özellikle Konya’da Selçuklular döneminden bu yana sürdürülen tahta kaşık yapımı bir çok ili-mizde devam etmektedir. Tahta kaşık yapımında genellikle şimşir, meşe veya armut gibi ağaçlar kullanılmaktadır. Küçük keser, törpü yardımıyla şekillendirilen kaşıklar genellikle Akseki, Gediz, Taraklı bucaklarında yapılmaktadır.
Günümüzde yemek kaşıkları yanında süs, oyun kaşıkları da yapılmaktadır. Zımpara ile temizlenen kaşıklar üzerine çeşitli resimler, bezemeler, yazılar basılıp, boyanır cilalanarak satışa sunulmaktadır.