Agora Nedir? Agora Ne Demek Anlamı Özellikleri, Tarihçesi
Agaro nedir (ne demek, anlamı) Agoraların tarihi, özellikleri ve örnekleri
Agora Eski Yunan’da, genellikle kentin ortasında ya da liman yakınında bulunan pazar yeri.
Agora: Eski Yunanistan’da ve Anadolu sitelerinde siyaset ve ticaret işlerinin görüşülüp konuşulduğu meydan.
Genellikle kare biçiminde olan ve hep tek ya da çift sıra sütunlarla çevrilen agora, kentin yönetim merkeziydi: Kentin yönetimiyle ilgili toplantılar orada yapılırdı. Bir süre sonra kentin ticaret yaşamının da merkezi oldu; daha sonraki dönemlerdeyse aynı zamanda bir din merkezine dönüştü ve tapınak, anıtlar, bazen de önemli kişilerin lahitleriyle süslendi. Sonradan Romalılar, eski Yunan Agoralarını örnek alarak forumları oluşturdular.
Batı ve güneybatı Anadolu’da bulunan kıyı sitelerinin kalıntıları arasında agoraların izleri açıkça görülebilir. Eski sitelerde buralar, toplum yaşamının merkezi durumunda idi. Siyasal toplantılar burada yapıldığı gibi dinsel ayinler, hatta yargılamalar bile burada yapılırdı.
Agora sözcüğü, genellikle, pazar yeri ya da açık alan anlamına kullanılır. Örneğin agorafobi/agoraphobia=açık alan korkusunu anlatır. Oysa, agora Yunanca ’da konuşma ya da tartışma eylemini anlatan egoris sözcüğünden türetilmiştir. Dolayısıyla, kökende, tartışma alanı (Latince’de: Forum.) anlamına gelir. (Her Sözcüğün Bir Hikayesi Var, Önder Şenyapılılı)
Agoralarda aynı zamanda ülke sorunları görüşülür, tartışılırdı. Yapılan kazılardan elde edilen bilgilere göre agoraların tarihsel akış içerisindeki mimarı yapıları birbirinden farklılık gösterir. Arkaik dönemde yapılan agoralar kentin ana yollarının kesiştiği alanda yer alır, çevresinde tapınaklar, heykeller ve dükkanlar bulunurdu. Büyük ve önemli yapıların bulunduğu agoralar Helenistik Çağ’da yapılmıştır. Bu çağa ait Anadolu’nun batısında ilk büyük Agoralara Prıene, Mağnesia ve Bergama’da rastlanmaktadır. Miletos kentinin agorası 161 x 120 boyutunda en büyük ve yapı bakımından en gelişmişlerin başında gelir. Deniz kıyısına yakın yerde ise 500 kişinin oturabileceği meclis agorası yer alır. ilk Çağ kentlerinde yola ve denize yakın olanlar birinci derecede ticaret agoraları olarak kullanılmıştır.
Eski İzmir kentinde devlet agorası olarak kullanılan yapı kalıntıları günümüze kadar gelmiştir. Bu agora Roma imparatoru Marcus Aurelius tarafından yaptırılmıştır. Günümüzde müze olarak kullanılan bu agoranın bir yanı 128 m uzunluğundadır. Batı kapısı ve 13 adet korint başlıklı sütunları hâlâ ayaktadır. Galeride, deniz tanrısı Posseidon ile toprak tanrıçası Demeter’in heykeli vardır. Bazilikanın (büyük kilise) kemerleri iyi korunmuştur.
Ülkemizde tepe kentlerinde (Akropolis) veya yamaçlarda yapılan agora örnekleri Priene, Bergama, Assos, Aigai, Aiinda ve İzmir’de görülür. Bunlardan Manisa yakınındaki Aigai, Ezine güneyindeki Assos agoraları, antik devrin günümüze kadar gelen sağlam kalan pazar yeri yapılarıdır.
