Bayatı Ne Demek? Bayatı Anlamı?

Azeri Türklerinde bir tür maniye verilen ad. Azerbaycan halk edebiyatı ürünleri arasında önemli yeri olan bayatılar, 7 heceli dizelerden oluşan ve genellikle dörtlükler halinde söylenen şiirlerdir.

Oğuzların Bayat boyu ile ilgili olduğu sanılan “bayatı” terimi, aynı zamanda azeri halk müziğinde bir makamın da adıdır. Bir bayatı dörtlüğünde, 1., 2. ve 4. dizeler uyaklı, 3 dizeler serbesttir. Bayatlarda sevgi, mertlik, dostluk, ayrılık ve özlem gibi konular işlenir. Düz bayatı, cığalı bayatı ve goşa cığalı bayatı olmak üzere üç türü vardır.

Ezgilerindeki farklılıklara, yer ve boy adlarına göre “bayatı gaçar”, “bayatı türk”, “bayatı erevan”, “bayatı İsfahan”, “bayatı kert”, “bayatı race”, “bayatı şiraz”; “novruz bayatı”, “sallama bayatı”, “çoban bayatı(sı)” gibi adlarla da anılırlar.

Mahnı (türkü), ağı (ağıt), tapmaca (bilmece) gibi türler de bayatıdan etkilenmiştir. Azerbaycanlı âşıklar ve bu bölgenin etkisinde kalan doğu Anadolu âşıklar söyledikleri koşma ve destanların çeşitli yerlerine bağımsız bayatılar yerleştirir.

Bayanların Azerbaycanlı âşıklar tarafından, mahlaslı olarak söylenmiş türleri de vardır. Bu türde ürün vermekle ünlü âşıklar arasında Sarı Âşık (XVII. yy.), Melikballı Gurban (XIX. yy.), Şemkirli Aşık Hüseyin (XIX. yy), Şair Semed (XIX. yy.) ve Per-naz (XX. yy.) anılabilir. 

Bayati: Türk müziğinde bir makam. Dizisi uşşak makamınınkinin aynısıdır. Ondan seyir özellikleriyle ayrılır. Genellikle güçlü perdesinden ya da dolaylarından başlar. Çargâh perdesi üzerindeki çargâh dörtlüsü sık sık gösterilir. Beyan de denir.