Bilecik’teki Önemli Tarihi Eserler ve Özellikleri
Erken dönem Osmanlı yapılarının ilk örneklerinin bulunduğu Bilecik kenti, Türk mimarlık tarihi açısından önem taşıyan merkezlerdendir. Eski Bilecik’in K.-B.’sındaki vadide yer alan Osmangazi camisi, vakfiyesine göre Orhan Gazi tarafından babası adına yaptırılmıştır. Kurtuluş savaşı sırasında Yunanlılarca yakılan caminin K. duvarı, minaresi ve avlu duvarlarının bir bölümü sağlamdır. Çeşitli kaynaklardan elde edilen bilgilere göre, dikdörtgen planlı ve ahşap çatılıydı.
Minaresinin kaidesi kesme taştan, gövdesi tuğladandır. Osmangazi Camisi’nin K.’in-de, bir tepe üzerinde bulunan Orhangazi camisi yapı tekniği ve işçiliğiyle XIV. yy.’ın ilk yarısına tarihlendirilir. Bu cami de yunan işgali sırasında yakılmış, daha sonra onarılmıştır. Plan ve yapım özellikleriyle tek kubbeli camiler türüne girer. Son cemaat yeri yoktur. Duvarlar, almaşık düzende taş ve tuğla örgülüdür. K. cephesinin D. ve B. uçlarında yer alan minareler, XIX. yy. sonunda yaptırılmıştır. Özgün minarenin caminin uzağında olduğu sanılmaktadır.
Orhangazi Camisi’nin karşı yamacındaki Orhangazi imareti XIV. yy. başlarında yapılmıştır. İmaretin yalnızca orta eksen üzerindeki, Bursa kemeriyle ayrılmış, yan yana iki kubbeli bölümü günümüze ulaşmıştır. Bursa kemeri üzerindeki Rumi ve kıvrıkdal motifli kabartma, bir başka benzeri bulunmadığından önemlidir. Duvarlarda da yer yer kabartma bezeme izleri görülür. Kentin Doğusundaki Emirler camisi de yunan işgali sırasında yakıldığından çok yıkıktır. Aynı kesimdeki Karacalar Camisi’nin yalnızca minaresi kalmıştır, iki caminin de yapım tarihi bilinmemektedir.
Orhangazi camisi yakınındaki Şeyh Edebali zaviyesi türbe, zaviye, mescit ve dergâh bölümleriyle bir külliye oluşturur. Karamanlı bilgin şeyhi Edebali 1326’da ölmüş ve buradaki Şeyh Edebali Türbesi’ne gömülmüştür. Yapı, onarımlar yüzünden XIV. yy.’daki özgün biçimini koruyamamıştır. Türbenin yanındaki oda, mescittir. Buradaki 1889 tarihi ve Abdülhamit II tuğrası onarımla ilgilidir. Külliyenin Doğusundaki Malhatun türbesi dörtgen planlı, kubbeli bir yapıdır. Kentin dikkati çeken bir başka tarihsel yapısı, Bakı hamamıdır. Yapılış tarihi bilinmemektedir. Doğudaki girişten kubbeli soğukluğa, buradan da büyük bir kemerle gene kubbeli sıcaklığa geçilir.
