Buğday Verimi Nasıl Hesaplanır?

Buğday: Tohumu insan beslenmesinde, özellikle un ve ekmek yapımında kullanılan triticum cinsinden bir tahılın genel adı.

Buğdayın verimi, birim yüzeyde üretilen başak sayısına, her başaktaki tane sayısına ve tanelerin ortalama ağırlığına göre belirlenir.

Yüksek bir verim elde etmekte belirleyici rol oynayan bu öğelerin birincisi çok çeşitli etmenlere bağlıdır: tarlaya atılan tohum miktarıyla ve bunların filizlenme koşullarıyla orantılı olan bitki sayısı, kardeşlenme oranı; ekinin olabildiğince erken boylanması, ekim tarihinin ve tohum çeşidinin etkisi ve kardeşlenme evresinde yeterince azot alabilmesi.

Hasat edilecek başak sayısı bu birinci öğeye bağlı olarak az çok belli olur. Buna karşılık, her başaktaki tane sayısı büyüme, özellikle tane tutma sırasındaki beslenme koşullarına bağlıdır. Tane ağırlığı buğdayın çeşidine göre değişir, ama dolma evresinde ortaya çıkan ve tane dolgunluğunu zedeleyen afetler de az değildir: bitkinin yeterince su alamaması (iklimden ya da hastalıktan ileri gelir) ya da fotosentez yapamaması (yaprak hastalığı).

Verimi etkileyen ve belirleyen bu değişik öğeler birbirini izler ve bazı ödünlemelerle dengelenir, ayrıca çiftçi ekim düzenini o yılki iklim koşullarına ve toprağın durumuna uyarlayabilir: ekime geç başlama halinde fazla tohum atılır; azotlu gübre atılması (atma zamanı) ve miktarı ekinin kıştan çıkış durumuna ve önceki yıl tarlaya ne ekilmiş olduğuna bakılarak ayarlanır; birtakım tarım koruma ilaçları da ekinin yabancı otlardan temizlenmesini sağlar. Son yıllarda asalak mantarlarla mücadele için kullanılan ilaçlar da giderek yaygınlaşmaktadır. Bütün bunların yanında, hastalıklara karşı dayanıklı çeşitlere yönelmek sağlıklı ekin elde etmek bakımından önemini korumaktadır. Ekilecek çeşidin seçimi yanma tehlikesini de azaltır (sap hastalıklarına direnç ve erken başaklanma).