Cumhurbaşkanın Görev ve Yetkileri Kısaca Maddeler Halinde

Cumhurbaşkanın Görevleri Kısaca Maddeler Halinde. Cumhurbaşkanın görevleri ve yetkileri nelerdir, görev süresi, yetkileri ve görevleri hakkında kısa bilgi

CUMHURBAŞKANI, cumhuriyetle yönetilen ülkelerde, devlet başkanıdır. Türkiye’de cumhurbaşkanı Anayasaya göre, Türkiye Büyük Millet Meclisince kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeteneğine sahip Türk vatandaşları arasından, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. Görev süresi yedi yıldır. Bu kimse, iki defa cumhurbaşkanı seçilemez. Cumhurbaşkanı seçilenin varsa partisi ile ilişkisi kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer. Bu durumda cumhurbaşkanı tarafsızdır. Yasama meclisinin etkisi altında değildir.
Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri Anayasada belirtilmiştir.

• Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Türkiye Cumhuriyetini ve Türk milletinin birliğini temsil eder. Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir.
• Gerekli gördüğünde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapar. Türkiye Büyük Millet Meclisini gerektiğinde toplantıya çağırır. Kanunları yayımlar. Kanunları yeniden görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir.
• Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli görürse, halkoyuna sunar. Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin yenilenmesine karar verir. Başbakanı atar, istifamı kabul eder. Başbakanın teklifi üzerine bakanları atar, görevlerine son verir. Gerekli gördüğü hallerde Bakanlar Kuruluna başkanlık eder veya Bakanlar Kurulunu başkanlığı altında toplantıya çağırır.
• Yabancı devletlere Türk Devletinin temsilcilerini (elçilerini) gönderir. Türkiye Cumhuriyetine gönderilen yabancı devlet temsilcilerini kabul eder.
• Milletlerarası antlaşmaları onaylar ve yayımlar. Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder. Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir. Genelkurmay başkanını atar.
• Milli Güvenlik Kuruluna başkanlık eder. Kararnameleri imzalar. Sürekli hastalık ve kocama nedeniyle belirli kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır. Devlet Denetleme Kuruluna inceleme, araştırma ve denetleme yaptırır. Daha başka yetkileri ve görevleri de vardır.
• Cumhurbaşkanı göreviyle ilgili işlemlerden sorumlu değildir. Ancak, vatana ihanetten dolayı, Türkiye Büyük Millet Meclis üye tam sayısının en az üçte birinin teklifi üzerine, üye tam sayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlandırılır. O zaman Yüce Divanda yargılanır.
• Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, görevine dönmesine kadar; ölüm, çekilme veya başka bir nedenle cumhurbaşkanlığı makamının boşalması halinde yenisi seçilinceye kadar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Cumhurbaşkanlığına vekillik eder ve Cumhurbaşkanının yetkilerini kullanır.

Türkiye’nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’tür. 29 Ekim 1923’ten 10 Kasım 1938’e kadar cumhurbaşkanlığı yapmıştır. İsmet İnönü 11 Kasım 1938’de, Celâl Bayar 22 Mayıs 1950’de, Cemal Gürsel 26 Ekim 1961’de, Cevdet Sunay 28 Mart 1966’da, Fahri Korutürk 1973’te cumhurbaşkanı seçilmişlerdir.

Fahri Korutürk’ün süresi bitince yeni cumhurbaşkanı seçilemedi. Anarşik olaylar nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koydu. 1982 Anayasasının yürürlüğe girmesiyle Kenan Evren yedinci cumhurbaşkanı oldu.

Cumhurbaşkanın Görev Yetkileri

Cumhurbaşkanının görevlerinin başında devleti temsil etmek gelir. Bu sıfatla yabancı devlet temsilcilerini (elçileri) kabul eder; yabancı devletlere gidecek Türk elçilerini tayin eder; uluslararası antlaşmaları onaylar ve yayımlar.
Cumhurbaşkanı Türk ordusunun başkomutanlığını temsil eder. Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle belirli kişilerin cezalarını azaltabilir veya kaldırabilir (af yetkisi).

Cumhuriyet Senatosu’na 15 üye seçerek gönderir (kontenjan üyeleri).

Cumhurbaşkanı başbakanı atayarak hükümetin kurulmasını sağlar. Gerekli gördüğü zaman Bakanlar Kurulu’na başkanlık eder. Kanunları on gün içinde onaylayarak yayımlatır veya bir kere daha görüşülmek üzere Meclis’e geri gönderir (veto yetkisi). Fakat bu yetkisini bir kanun için ancak bir defa kullanabilir; Anayasa ve bütçe kanunları için de hiç kullanamaz.

Cumhurbaşkanı Millî Güvenlik Kurulu’na başkanlık eder. Genelkurmay başkanı başta olmak üzere bir kısım yüksek memurları ve subayları belli görevlere atar.

Anayasa gereğince cumhurbaşkanı, göreviyle ilgili işlemlerinden dolayı sorumlu tutulamaz. Bu yüzden cumhurbaşkanının atamalarla ilgili kararları başbakan ve ilgili bakanlarca imzalanır ve sorumluluk hükümete düşer.
Cumhurbaşkanının sorumluluğunu gerektiren tek durum vatan hainliğidir. Böyle bir suçtan dolayı da ancak T.B.M.M. üyelerinin en az üçte birinin teklifi ve üçte ikisinin kararı ile Yüce Divan’da yargılanabilir.
Cumhurbaşkanına suikast yapanlar, tecavüz ve hakaret edenler ağır cezalarla cezalandırılır.

Cumhurbaşkanı bulunmadığı veya ağır hasta olduğu zaman yerine Cumhuriyet Senatosu başkanı vekâlet eder.
Görevi sona eren cumhurbaşkanı Cumhuriyet Senatosu’nun üyesi olur. Bir siyasî partiye girmedikçe ölünceye kadar bu üyeliği sürer.