Diyojen Dergisi (İlk Yerli Mizah Dergisi) Tarihi

İlk ciddi mizah dergisi. Önce Fransızca ve Rumca yayımlanan haftalık gazetenin ilk Türkçe sayısı 24 Kasım 1870’te çıkmıştır.

Teodor Kasap’ın yönettiği gazetede Direktör Âli Bey, Namık Kemal, Ebüz-ziya Tevfik, Ahmed Midhat Efendi’ nin genellikle imzasız yazıları yer almıştır. Gördüğü ilgi üzerine 23. sayıdan itibaren haftada iki, 148. sayıdan itibaren üç kere yayımlanmıştır. Ermenice nüshası da çıkarılmıştır. Döneminin karikatüre önem veren Çaylak, Hayal gibi mizah yayınlarına karşılık Diyojen, çıktığı 183 sayıda sadece üç karikatür basmış, daha çok yumuşak, alaycı bir anlatımla ülkenin temel sorunlarını hedef almıştır.

Diyojen’in ilk sayısındaki sunuş yazısında maksadının “efkâr-ı umumiye ve makasıd-ı hükümet-i seniyeye tercümanlık ve ahlak ve terbiye-i vatanımıza ecnebi olan şeyler hakkında tariz” olduğunu belirtmesi, ciddi bir eleştiri yayım olmak niyetinin kanıtıdır. Yine bu yazısında hükümetin işlerine karışmayacağını belirttiği halde daha 4., arkasından 14. sayılarında kapatıldı. Halkın kolay anladığı bir dil kullandığı ve Bektaşî sohbetlerinin alaycı üslubuyla eleştiriler yönelttiği için çok tutundu. Sinoplu bir “meczubu kâmil” olduğu için filozof Diyojen’in yolunu izlediğini açıklayan gazete 9 Ocak 1873’teki 183. sayısıyla yayınına son verdi.