Elazığ Harput Bağ Evleri
Ülkemizin birçok yerinde Bağ Evleri bulunmaktadır. Bu bağ evlerinin çeşitli özellikleri bulunmaktadır. Elazığ ve Harput’ta Bağ Evleri Hakkında Bilgiler.
Bağ ve bahçelerin muhtelif yerlerine gelişi güzel serpilmiş gibi plânsız ve basit evlerdir. Bunlar ekseriyetle tek ve bazen de arka arkaya veya yan yana bitişik olarak da yaptırılmıştır ki, bu evlerde ayrı ayrı beş altı nüfuslu aileler barınabilirdi. Bütün bu evler, temelden itibaren bir metre yükseklikte taş, diğer kısımları kerpiçten yapılmıştır. Evlerin dört bir tarafı bilhassa kerpiç kısımlar ve damlar umumiyetle kırmızı toprakla sıvalıdır. Oldukça büyük birer ağaç kapıları vardır. Geniş bir avlusu ve bu avlunun bir tarafında ahır ve bu ahırın hemen yanında üstü kapalı, önü açık koyun ve keçiler için yüksek parmaklıklı bir de ağıl bulunurdu. Avlunun diğer tarafında ise, ön tarafı yine açık ve üstü kapalı bir bölüm daha vardır ki, buraya (ÖKTME) derler. Ocak ve ocak başı… Akşam ve sabah yemekleri burada pişirilir… Ekmek, buradaki tandırda yapılır… Kavurma, bulgur, bulamaç kazanlarla burada pişirilir… inekler, koyunlar, keçiler akşam, sabah bu örtmenin önünde sağılır.. Tencere, kuşhane ve üskürelerle yoğurtlar burada mayalanır.. Yayıklar burada yayılır. Bu örtmenin bir tarafına da keçeler serilir, üzerinde döşekler ve yastıklar vardır, ev halkı çok zaman burada oturur, yemeklerini de burada yerler.
Bir ayakçahla (Taş basamak) yukarı kata çıkılınca, damın bir tarafında üstü kapalı, üç tarafı duvar ve yalnız ön tarafı açık bir Ayvan.. öyle bir ayvan ki, şekli ile hususiyeti ile Harput’un Folklarına da geçmiştir.
Yüksek ayvanlarda yatmış uyumuş, Hamur gözlerini uyku bürümüş
Misafirler, gündüzleri bu ayvanlarda kabul edilir.. Geceleri de bu ayvanlarda yatılır.. Bu âyvanların içinde bazen de bir veya iki oda bulunur, bu odalarda üst üste yatak yığınları.. Sıra sıra erzak çuvalları.. Bazı eşya sandıkları göze çarpar.
Bağ evlerinde bu âyvanların ve bu damların, hususiyetleri vardır. Umumiyetle güneş batınca dama geniş bir kilim, palas gibi sergiler yayılır ve üzerlerine sıra ile yataklar yapılır.
Saf ve temiz bir hava içerisinde, parlak ve top top yıldızların altında herkes yatağına uzanır.. Bir taraftan yıldızları seyreder ve sayarken aşağıda işlerini bitirip de yukarı çıkan anneler, büyük anneler, ablalar çocuklara masallar söylerler.
Kaynak: İshak Sunguroğlu- Harput Yollarında