HalkbilimiHalk İnançları

İnanç Nedir? Batıl İnanç Nedir? Batıl İnanç Örnekleri

İnanç Nedir?

Bir kimsenin ya da bir şeyin var olduğuna, bir öğretinin, bir savın doğruluğuna inanma olgusu. İnanılan şey; din, felsefe, siyaset konusunda benimsenmiş kanı: Davranışlarını inançlarına uydurmak. Bütün inançlara saygı duymak. Bir kimseye, eylemine, bir şeye duyulan güven: Onun bu işi başaracağına inancım var. Bir kimseye karşı duyulan inancın sarsılması. Geleceğe duyulan inanç.

Batıl İnançlar

Batıl inançlar, kaynakları kesin olarak saptanamamakla birlikte çoğunlukla din, ekonomik yaşam, toplumsal ilişkiler ve çeşitli doğa deneyimleri sonucu ortaya çıkan, bilimsel gerçeklere aykırı boş inançlar.

Anadolu da bugün de halk arasında geçerliliğini sürdüren birçok batıl inanç vardır. Bunların bir bölümü eski Türkler’ in şaman inanışlarından izler taşır. Ateşe tükürmeme, ateşin arındırma gücüne inanma, ateşi suyla söndürmemeye özen gösterme, ateşin kutsallığı nedeniyle ocağı da kutlu sayma, ateşin hareketlerinden geleceğe ilişkin yorumlarda bulunma, demirin kutsallığına ve koruyucu gücüne inanma, bu nedenle al basmasına karşı loğusanın üzerinde veya odasında demir ya da demirci körüğü bulundurma, üzerinde demir bulunana yıldırım çarpmayacağına inanma şaman inançlarının birer kalıntısıdır.

Anadolu’da bugün de sık sık başvurulan yağmur duası, çömçe gelin gibi uygulamaların kökeninde de doğacı dinlerin etkileri yatar Çok eski bir geçmişi olan yağmur duasının eski Türkler’de şaman tarafından özel törenlerle gerçekleştirildiği bilinmektedir. Eşiğe oturmama, güneşi kutsal sayma da gene bu türden inançlardandır. Göçler ve savaşlar nedeniyle değişik kökenli batıl inançlar da Anadolu’ya girmiştir. On üç sayısının uğursuzluğu, İsa’nın son yemeğini on üç kişiyle yemesinden kaynaklanan bir Hristiyan inancıdır.

Hıristiyanlardan bize geçen bir başka inanç da salı günleri iş yapmamaya ilişkindir. Bunun kökeninde Fatih’in İstanbul’u salı günü alması yatmaktadır Müslümanlığın etkisiyle ortaya çıkmış batıl İnançlar da pek çoktur. Ulu sayılan kişilere adak sunma, gömütlerine bez bağlama, hastalıklara karşı okuyup üfleme, cuma gününün kutsallığına inanma ve o gün iş yapmama, salı, cuma, cumartesi ve ayın son çarşambası çamaşır yıkamama bunlardan birkaçıdır. Nazar (göz değmesi) bağlama ve uğura ilişkin inançlar da Anadolu’da çok yaygındır. Birçok yörede geceleri aynaya bakma, tırnak kesme, dışarıya kirli su atma uğursuz sayılır. Cin ve perilere ilişkin batıl inançlar da oldukça yaygındır Ay ve güneş tutulmasına karşı teneke çalma Anadolu’da olduğu kadar başka ülkelerde de görülen bir batıl inançtır