Kına Hangi Bitkiden Yapılır? Nerelerde Kullanılır?

Kına hangi bitkiden yapılır, özelliği nedir? Kına çeşitleri nelerdir, kına nerelerde kullanılır, faydaları nelerdir.

Kına ağacıgiller familyasından, sıcak bölgelerde yetişen, yapraklarından kına boyası elde edilen küçük bir ağaç. Daha çok Hindistan, Pakistan, İran, Avustralya ve Kuzey Afrika’da yetiştirilen bu bitkinin beyazımsı kabuğu, dağınık dalları, basit ve koyu yeşil yaprakları vardır. Salkım şeklinde beyaz çiçekler açar. Yaprakları tanen yönünden zengindir. Olgunlaşan yapraklar toplanıp kurutulur, öğütülerek toz haline getirilir. Bundan, sarı kırmızı (lavsonin) boya maddesi elde edilir.

Kına yapraklarının boyama özelliği eski Mısırlılar devrinden beri bilinmektedir. Bu boya, sıcak ülkelerde ipek ve deri boyamada kullanıldığı gibi, birçok ülkede de saç, tırnak ve elleri boyamak İçin satın alınmaktadır. Yurdumuzda buna kına yakmak denilir. Düğün ve kutsal günlerin gecelerinde kına yakmak ve kına gecesi eğlenceleri düzenlemek Anadolu’da yaygın bir gelenektir. Eskiden bu eğlencelerde parmak tırnaklarını boyamak için evlerde, bakırdan yapılmış kına taşı denilen süslü küçük taşlar da bulundurulurdu. Kına tozu, su ile ıslatılarak hamur haline getirilir ve boyanmak istenen yere konulur, üzeri bir bez ile sarılırdı. Bir gece bırakıldıktan sonra yıkanır, böylece boyanmak istenilen yer koyu kızıl bir renk alırdı.

Ticarette esmer kına ve yeşil kına olmak üzere iki tip kına bulunur. Doğal olanı esmer kınadır. Yeşil kınanın içinde başka boya maddeleri de vardır. Alanya ve Silifke çevrelerinde bazı meraklı kişiler kına bitkisini yetiştirirler. Fakat bu ülke ihtiyacını karşılamaktan uzaktır. Türkiye, ihtiyacı olan kınayı Pakistan ve Hindistan’dan ithal etmektedir.
Büyük Kültür Ansiklopedisi 7 Cilt 2652