Besmele Nedir? Anlamı? Besmele Nasıl Çekilir?

Besmele; Kur’an-ı Kerim’de bağışlayan ve esirgeyen Allah’ın adıyla anlamına gelen bismillâhirahmanirrahim cümlesinin adı.

Besmele çekmek (demek, okumak), bismillâhirrahmanirrahim demek: Ne su içerken besmele çekersiniz, ne sofradan kalkarken (Gürpınar).

Besmele-hamdele-salvele, Müslüman yazarların kitap ön sözlerinin üç bölümü. Birinci bölüm besmele, yazıya Allah’ın adıyla başlandığını belirtme, ikinci bölüm hamdele, Allah’a duyulan şükran, üçüncü bölüm salvele, Peygamber’i övme ve duadır.

Bismillâhirrahmanirrahim terkibinin adı olan besmelenin anlamı bağışlayan ve esirgeyen Allah’ın adıyla demektir. Rahman, kelime olarak sonsuz rahmet sahibi: rahim de rahmet sahibi demektir.

Sözlük bilginlerine göre, rahman kelimesi Allah’ın adlarından biridir ve Kuran’ın gelişinden önce vardır. Hatta, Yemen’de bir mabut adı olduğu veya İbranice bir kelimeden geldiği de ileri sürülmüştür. İslamlıktan önce Arapların bu kelimeyi bilmediği de iddia edilir. Rahmanın, yalnız Allah’a mahsus bir ad olmasına karşılık. rahim kelimesi Allah’tan başkası için de bir sıfat olarak kullanılabilir. Anlamlarının da gösterdiği gibi rahmansın ifade ettiği mana rahim inkinden daha geniştir.

İslamlığın ilk devirlerinde, Hz. Muhammed’in emriyle bir yazıya başlanırken Bismike Allahümme yazılırdı. Sonradan, Hud suresinden Bismillah; Beni İsrail suresinden Rahman, Nemi suresinden de rahim kelimesi alınarak deyim meydana geldi. Dokuzuncu sure olan Tövbe müstesna. besmele, her surenin başında vardır ve Kuran’da 114 kere geçer. Her Müslümanın meşru bir işe başlarken söylediği bu söz. o işe iyi niyetle ve başarmak azmiyle giriştiğine delildir. Aynı zamanda, bir işi Allah’a dayanarak başarına dileğini ifade eder. Peygamber’in bir hadisine göre besmele ile başlanmayan her iş aksaktır.

Besmele, aynı zamanda Neml suresinden bir parçadır. Ama tefsirciler ayet olup olmadığı konusunda ihtilafa düşmüşlerdir. Tasavvufta besmeleye büyük bir önem verilir. Sufiler Kuran’ın besmelede, besmelenin de b harfinden b’nin altındaki noktada özetlendiğine inanırlar. Bu söz, halife Ali’ye atfedilir. Ali: Kuranda ne varsa besmelede, besmelede ne varsa b’de, b’de ne Varsa altındaki noktada toplanmıştır. işte o nokta benim» demiştir.

Hat sanatının besmele, en çok işlenen bir yazı tertibi olmuştur. Besmele büyük olarak özellikle sülüs yazılarıyla ve genellikle cami kapılarına yazılmıştır. Talik ve muhakkak yazıyla yazılmış ünlü besmeleler de vardır. Son zamanlarda besmelenin celi-divânî üslûp ile birkaç şekilde yazıldığı da görülmüştür. Sülüs ve nesih yazıda besmelenin, sin» harfinin uzatılması ile yazılan sekline oklu besmele denir. Bu en güzel terkiplerden biridir. İstif şeklinde yazılmış besmeleler de vardı. İsmail Hakkı Altınbezer’in sülüs istif besmelesi. şimdiye kadar denenmemiş besmele şekillerinin en güzellerindendir.
Meydan Larousse / Cilt 3 Sayfa 144